De kernwaarde van Amerikanen is vrijheid. 'Liberty' staat
op alle muntjes te lezen. Iedereen is vrij om te gaan en te staan waar hij wil.
En iedereen is dus ook vrij om te eten wat hij wil. Iedereen is gelijk, pardon
iedere Amerikaan is gelijk, en iedereen krijgt de kans om wat van zijn leven te
maken. Er wordt niet zo snel een oordeel geveld over iemand anders. Dus ook
niet over het gewicht van iemand anders. Nederlanders hebben een meer
Calvinistische houding, die zoiets zegt als 'je moet je zus en zo gedragen,
want/ anders...'. Het is meer met het vingertje wijzen. Door de eeuwen heen is
er bij Nederlanders een veel sterker besef van 'hoe iets zou moeten', en de bijkomende
drang om elkaar dat te vertellen. Historisch gezien is dit voor beide landen
eenvoudig te verklaren.
Toch zijn er in Amerika een paar voorvechters voor de
nationale gezondheid. De burgemeester van New York, Bloomberg, is er een van.
Hij is al een poos bezig met het uitbannen van roken in de stad. Het is
verboden in alle publieke ruimtes, hij schroomt niet om een extra heffing van
$5,- per pakje te introduceren en vorig jaar werd het ook verboden in alle
parken. Maar laatst had hij weer een nieuw idee. Hij wil de verkoop van grote
frisdranken in restaurants, theaters, stadions en straatstalletjes gaan
verbieden. Wat is dan groot? Alle maten groter dan een halve liter moeten
worden verboden. Overal in de stad.
De commotie is enorm. Verontwaardigde Amerikanen (je komt
aan hun vrijheid), verontwaardigde bedrijven (je komt aan hun winst, zie ook
"Supersize Me") en verontwaardigde dikkerds, want plotseling worden ze
het verdomhoekje gezet. Nou ja, verdomhoek.
De discussie vind ook op een gevoelig moment plaats. Over
een paar maanden zijn er presidentsverkiezingen, en een belangrijke inzet is
het gezondheidsplan van Obama. Alle Republikeinen vinden het verschrikkelijk,
zij vinden vrijwel elke verplichting of aansturing door de overheid uit den boze.
Maar de kosten van gezondheidszorg rijzen de pan uit, deels door ziektes als
obesitas en diabetes.
Mensen reageren op alle mogelijke manieren. De een koopt
gewoon drie halve liters, de ander verhuist naar een andere staat, weer een
ander is blij voor het verbeterde vooruitzicht voor haar kinderen. En Bloomberg
zelf? Die zegt dat het zijn rol is als burgemeester om dit soort beslissingen
te nemen. Hij is onafhankelijk (als miljardair heeft de lobby bij hem geen
kans) en heeft het beste voor met de gezondheid van zijn burgers. Vrijwillig of niet.
Hij
lijkt wel een Nederlander.
