Water=Mens=Natuur

Water dat uit een bron ontspringt, zoekt steeds de makkelijkste weg naar beneden. De weg van de minste weerstand. De hele natuur zit zo in elkaar, zo is iedereen verteld in de natuurkundelessen op school. De mens, als onderdeel van de natuur, zit ook zo in elkaar, alleen is hier het probleem dat de makkelijkste weg niet altijd gevonden wordt. Dat men uitkomt op een punt waar helemaal niemand wil zijn.

Intelligentie is een belangrijke reden waarom de mens verworden is tot wie we nu zijn. Het uitvinden van het wiel, maken van vuur, het kunnen tegengaan van ziektes, allemaal maakten ze het de mens makkelijker. Mensen hebben de kwaliteit om moeilijke dingen te kunnen begrijpen, waarna ze deze moeilijke dingen makkelijker kunnen maken. Wat mensen niet kunnen, is een oplossing vinden voor onverenigbare dingen. Een muur tegelijkertijd blauw en rood laten zijn lukt simpelweg niet.

Het probleem met mensen is dat ze meestal denken dat zij dit wel kunnen, met alle gevolgen van dien. De muur wordt niet blauw of rood, maar paars. Een ander probleem is dat mensen moedwillig een oplossing aandragen die wel voor hunzelf goed uitpakt, maar niet voor de rest van de groep. Het gevolg is dat niet de makkelijkste weg naar beneden wordt gevonden, maar de weg van de grootste schreeuwer. Of van degene met het meeste geld of macht.

Ik vergelijk hier de menselijke wereld met een bergstroompje. Iedereen zal zeggen dat de menselijke wereld onnoemelijk veel ingewikkelder is. Maar dat is het niet. De mens is alleen veel intelligenter. Maar niet meer dan dat.

Wat doe je met afval?

Iedereen wordt geleerd om afval weg te gooien. In de prullenbak, opruimen, schoonmaken, viezigheid uit het zicht en de wereld ziet er weer fris en fruitig uit. Maar wat nu als we dit betrekken op onze samenleving, en het ‘afval’ hierin de mensen zijn die niet meekunnen in de vooruitgang van de wereld? Ik denk bijvoorbeeld aan ouderen, gehandicapten, criminelen of moeilijk opvoedbare kinderen. Afvallers worden ze ook wel genoemd.

Voor al deze groepen heeft de samenleving een apart hokje gecreëerd, en dit een naampje gegeven. Gevangenissen, bejaardentehuizen en inrichtingen vinden we de normaalste zaak van de wereld en ze maken deel uit van onze maatschappij.

Of toch niet helemaal. Door het concentreren van deze groepen bestaat er de mogelijkheid tot het leveren van de juiste middelen, zodat per saldo meer mensen kunnen worden geholpen of dat deze hulp van een hogere kwaliteit is. Maar het betekent ook een beetje dat deze groepen aan het oog van de rest van de samenleving worden onttrokken, zodat deze er geen hinder meer van ondervindt. We ruimen het alvast een beetje op.

De natuur van de mens is gericht op vooruitgang, dus is het best vervelend als er onderdelen bijzitten die de boel afremmen. Afval wordt als iets negatiefs gezien. Ben je dan de samenleving aan het genezen als je dit afval scheidt van het bruikbare materiaal? En meer op een individueel niveau bekeken: genees je de persoon ook die je uit de samenleving haalt waarin hij niet functioneert? Wat als deze persoon simpelweg niet te recyclen is? Kijken de ‘goeien’ bewust de andere kant op als de unhappy few worden weggesneden ten behoeve van de vooruitgang van de rest?

Door de voorspoed die we de laatste tientallen jaren hebben gekend, is de huidige generatie steeds meer gewend geraakt aan goed en steeds beter. Men vergeet dat het ook slecht of slechter kan. Goed is gewoon geworden. Men kijkt alweer verder. Alles wat niet voldoet aan de steeds hogere verwachtingen van de maatschappij is ongewenst.

Met dat beeld ben ik het niet eens. Afval hoort erbij. Het is een onderdeel van het geheel. Alleen maar het positieve verwachten of hierop focussen geeft niet het volledige beeld. Een wereld waarin alles alleen maar goed is, is simpelweg niet mogelijk. Een systeem is een kleurrijke samenstelling van allerlei soorten en maten, met uitschieters naar boven en naar beneden. Het gaat mij erom dat naar het complete systeem wordt gekeken in de drang naar vooruitgang. Beter dan alleen focussen op vooruitgang van het goede, kan bewustzijn en acceptatie van de keerzijde van het goede helpen in de ontwikkeling van de gehele maatschappij. Afval gooi je dus niet weg. Je verplaatst het alleen maar.

Kerstmis

Kerstmis. De dagen van het kerstdiner, het hele land door rijden naar de familie(s) toe of de tijd van de wintersport. Het zijn een paar dagen vrije tijd die worden opgevuld met sociale activiteiten. Mensen hangen een kerstkrans op, zetten een kerstboom in de woonkamer en gaan uitgebreid koken, iedereen doet zijn best om het gezellig te maken.

Officieel is Kerstmis nog steeds een religieus feest. Toch vieren weinigen primair dat op Kerstavond het kindje Jezus geboren werd.Steeds minder mensen weten het.

De kerken lopen leeg. In landen zoals Nederland is dit een bekend verschijnsel. Er zijn een aantal simpele verklaringen voor te geven.

-     Vroeger was het geloof een sociaal groepsproces. Door de globalisering heeft de kerk haar functie als lokaal ontmoetingspunt verloren. Het internet en andere decentrale netwerken bieden sociaal samenzijn zonder in de kerk te hoeven zitten.

-     Door dezelfde globalisering zijn de mogelijkheden voor de Westerse mens de afgelopen decennia enorm toegenomen. Het keuzepalet aan activiteiten te kiezen is enorm, helaas is de tijd nooit meegegroeid. Daarom kiezen mensen de leukste dingen uit, en in een kerk zitten op zondagochtend hoort daar meestal niet bij.

-     Ook het kapitalisme heeft een negatieve invloed op het geloof. God wordt ondergeschikt gemaakt aan geld, kwestie van prioriteiten stellen.

-     We leren steeds meer over het ontstaan van de wereld, en dit is meestal in strijd met (het Oude Testament van) de Bijbel. Bepaalde geloofsrichtingen staan een vrije interpretatie van het Geschreven Woord toe, maar het brengt voor veel mensen twijfel over de waarde van de Bijbel.

-     Het geloof heeft de afgelopen jaren een steeds slechter imago gekregen. In de geschiedenis werd bijvoorbeeld het Christendom in veel landen dwingend opgelegd, met massamoorden tot gevolg. De laatste jaren staat vooral de Katholieke kerk onder druk wegens grootschalige onzedelijke praktijken. Over het moslimfundamentalisme hoef ik het helemaal niet te hebben. Daarbij wordt kerkbezoek om bovenstaande redenen steeds meer als tijdverspilling gezien.

Het leeglopen van de kerken lijkt me een niet te stoppen proces. Aan de ene kant is daar niet veel mis mee, de mens evolueert nu eenmaal. Aan de andere kant zijn er twee aspecten van het geloof die men niet uit het oog moet verliezen.

-     De meeste geloven schrijven een aantal gedragsnormen voor. Zo predikte Jezus naastenliefde en vergevingsgezindheid. Dat laatste link ik graag aan verdraagzaamheid en inbeeldingsvermogen. Dit zijn sociale omgangsvormen die onmisbaar zijn in deze tijden. Het ontbreken hiervan laat de mensen van elkaar vervreemden en dit gaat niet vredig samen met globalisering.

-     Het geloof probeert ook de mensen te inspireren of ze zelf na te laten denken over zaken. Die prikkels krijgen we steeds minder door de vooruitgang. Het wordt de mens steeds gemakkelijker gemaakt en we worden geestelijk niet meer aangespoord. Lekker lui. We geloven het wel.

Spiritualiteit lijkt deze laatste twee zaken overigens wel te borgen. Is dat misschien waarom zaken als mindfulness, yoga en meditatie steeds populairder worden?

Goede voornemens

Rond deze tijd van het jaar regent het weer goede voornemens. Het valt me op dat er een groot verschil bestaat tussen de goede voornemens die mensen elkaar wensen en de goede voornemens die mensen zich persoonlijk wensen. Zoek de verschillen:

Naar anderen:

- Een gezond en voorspoedig 2012!!

Persoonlijk:

- Afvallen
- Minder drinken/ stoppen met roken
- Meer sporten
- Minder werken/ minder over me heen laten lopen/ nu echt gaan voor die promotie
- Meer tijd voor gezin
- Etc.

Grappig toch? Waarom wensen we elkaar vooral gezondheid en voorspoed, terwijl we voor onszelf plotseling allerlei ambitieuze verbeterpunten op gaan sommen?

Ik ken weinig mensen die ‘gezond blijven’ als persoonlijk doel stellen. Alsof het te makkelijk is, te soft ofzo. Het is voor veel mensen geen doel, maar het instandhouden van de status quo. De enige mensen die dit wel tot doel stellen zijn de mensen die problemen hebben (gehad) met hun gezondheid. Pas dan sta je er bij stil hoe belangrijk het is. Als noodzakelijke voorwaarde voor het vervullen van al die belangrijke voornemens.

Ik ken ook weinig mensen die ‘voorspoed’ als persoonlijk doel stellen. Tenminste, de doelen zijn meestal een stuk gedetailleerder dan alleen maar de wens dat het goed gaat. Men interpreteert goed gaan als het bereiken van een paar van tevoren vastgestelde doelen. Maar hoe zit het dan als men vooruitgang boekt die niet gepland is? Ziet men dan dat het vooruitgang is, of kijkt men hier overheen?

Het lijkt een goed idee om strakke doelen te stellen. Dat maakt het makkelijker om te focussen en zorgt voor minder afleiding. Maar het werkt ook beperkend. Je neemt geen genoegen meer met gewone zaken zoals gezondheid en algemene zaken zoals voorspoed, en je gaat onverwachte dingen minder snel als positief waarderen.

Ik wens iedereen het allerbeste toe. Of dat nu gewone, algemene zaken zijn of specifieke.