Wat doe je met afval?

Iedereen wordt geleerd om afval weg te gooien. In de prullenbak, opruimen, schoonmaken, viezigheid uit het zicht en de wereld ziet er weer fris en fruitig uit. Maar wat nu als we dit betrekken op onze samenleving, en het ‘afval’ hierin de mensen zijn die niet meekunnen in de vooruitgang van de wereld? Ik denk bijvoorbeeld aan ouderen, gehandicapten, criminelen of moeilijk opvoedbare kinderen. Afvallers worden ze ook wel genoemd.

Voor al deze groepen heeft de samenleving een apart hokje gecreëerd, en dit een naampje gegeven. Gevangenissen, bejaardentehuizen en inrichtingen vinden we de normaalste zaak van de wereld en ze maken deel uit van onze maatschappij.

Of toch niet helemaal. Door het concentreren van deze groepen bestaat er de mogelijkheid tot het leveren van de juiste middelen, zodat per saldo meer mensen kunnen worden geholpen of dat deze hulp van een hogere kwaliteit is. Maar het betekent ook een beetje dat deze groepen aan het oog van de rest van de samenleving worden onttrokken, zodat deze er geen hinder meer van ondervindt. We ruimen het alvast een beetje op.

De natuur van de mens is gericht op vooruitgang, dus is het best vervelend als er onderdelen bijzitten die de boel afremmen. Afval wordt als iets negatiefs gezien. Ben je dan de samenleving aan het genezen als je dit afval scheidt van het bruikbare materiaal? En meer op een individueel niveau bekeken: genees je de persoon ook die je uit de samenleving haalt waarin hij niet functioneert? Wat als deze persoon simpelweg niet te recyclen is? Kijken de ‘goeien’ bewust de andere kant op als de unhappy few worden weggesneden ten behoeve van de vooruitgang van de rest?

Door de voorspoed die we de laatste tientallen jaren hebben gekend, is de huidige generatie steeds meer gewend geraakt aan goed en steeds beter. Men vergeet dat het ook slecht of slechter kan. Goed is gewoon geworden. Men kijkt alweer verder. Alles wat niet voldoet aan de steeds hogere verwachtingen van de maatschappij is ongewenst.

Met dat beeld ben ik het niet eens. Afval hoort erbij. Het is een onderdeel van het geheel. Alleen maar het positieve verwachten of hierop focussen geeft niet het volledige beeld. Een wereld waarin alles alleen maar goed is, is simpelweg niet mogelijk. Een systeem is een kleurrijke samenstelling van allerlei soorten en maten, met uitschieters naar boven en naar beneden. Het gaat mij erom dat naar het complete systeem wordt gekeken in de drang naar vooruitgang. Beter dan alleen focussen op vooruitgang van het goede, kan bewustzijn en acceptatie van de keerzijde van het goede helpen in de ontwikkeling van de gehele maatschappij. Afval gooi je dus niet weg. Je verplaatst het alleen maar.